Në dialekt: Pyetja: Shejkhna, mesele e fik’hut tjetër për namazin; nese nji njeri ka kon mysafir edhe ka ardh te shpija masi asht fal akshami. Ai snuk ka mujt me e fal akshamin nudh, tash te shpija vjen me e fal akshamin. Xhemati te shpija jan tu e fal jacin edhe ki e din se ata jan tu e fal jacin, a ban ki qe se ka fal akshamin me hi nxhemat me to edhe kur ti boje tre reqate, me dhan selam, pastaj me u çue edhe mu u ngjit për sdyti xhematit për me fal jacin? Shejhu: Ej ban. Laakin, pse po ban tasuir ti meselen për mysafir?! Pyetësi: Për me kon ma shum uaki’ije. Shejhu: Kjo ban vaki edhe ktu. Pyetësi: Po! Shejhu: Nji insan, ka harru a ba mexhhuul gjithçka hin nxhami e gjen xhematin tu fal jacin. Ai e ban njet me fal akshami dhe kur të çohet imami në reqatin e katërt, aj nap selam, rrin nuk çohet me imam, jap selam, masanej e lidh njetin e jacis. Asht xhaiz. Pyetësi: Shejkhna, dikush munet me thon: ktu ka ikhtilaf tnjeteve, njo. E dyta: Nhadith Pejgamberi (alejhis-salatu ues-selam) ka thon: ‘Xhuilel imamu li ju’temme bihi’, e ky njeri i cili e fal akshamin, mas imamit qe e fal jacin, nuk ka ba i’timam me imamin, se ka dal para se me dhan selam imami. Si muna me i dhan xhevap ktynve? Shejhu: Xhevap kollaj. Xhevapi kollaj. Mas parit, ikhtilafi nnijet nuk hin në umum tfjalve t’Pejgamberit (sal-lAllahu alejhi ue sel-lem): ‘Inneme xhuilel imamu li ju’temme bihi’, nuk hin kja mesele nkyt hadith. Pse? Hee e dini hadithin pri Buharis (rahimehUll-llah) që e ka rivajet nsahih, an Xhabir ibni Abdil-lah (radijAll-llahu teala anhu) enne Muadh ibn Xhebel kene jusal-li el ‘ishe’e el eekhirah uera’en-nebijji (sal-lAll-llahu alejhi ue ala eelihi ue sel-lem) thumme je’ti mesxhide kaumihi, fejusal-li bihim el ‘ishe’. Fehije lehu nefileh ue hije lehum ferijdah. Nuk u përpjeken njetet ktu. Ky hadith, asht pri qatyne delileve qe na nap at manan që thash ‘Inneme xhuilel imamu li ju’temme bihi’ fil hareket edh-dhahirah mas parit edhe që aj që e ka lidh namazin me njetin e imamit, jani nji njijet. Eee, masanej kena mesele qetër, ma pak zgjanisht. Nkyt hadith t’Muadhit, ka ba vaki ëëë nji her sikur qe thame nhadith t’Buharis, asht fal Muadhi mas Pejgamberit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) en’Medine, a kthy e eka fal jacin, nxhami tmahalles tvet. Asht ken, e a ken lidh me te nji pri xhematit tij minel ensar. Kur e knovi Fatihan, ja fillaj me knue Elif, Lam, Mim, dhelikel kitebu le rajbe fijh, ky djali kujtaj qe dan me e zgjatu knimin, e kputi namazin, e shkovi nji an txhamis u fal vetëm. Muadhi masi ka nap selam i kan kallxue qe filani qishtu qishtu ka ba. Asht udhnue e ka fol keq për te. Ky djali kur e ka nie fjalen e keqe pri Muadhit ka shkue –na thona e ka padit, ju..?- Pyetësi: Po, e ka padit. Shejhu: E ka padit? E ka padit Muadhin te Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem). Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) i ka çu me ardh, ka ardhe e i ka than: ‘E fetteenun ente je Muadh? E fetteenun ente je Muadh? E fetteenun ente je Muadh? Bihasbike en tekra’ uesh-shemsi ue duhahe ue sebih isme rabbikel eale ue nahuihe mines-suuer.’ Qitu asht hadithi. Ktu tesh kena nji shahid qe, kur tjen yzër insani, mas me i ba iktida tesh namale, asht xhaiz. Kshu qe ai qe e ka kput namazin nji far yzrit tvockël ka. Ma deme nuk i ka than Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) lima, ky qe den me e ba namazin e tij sahih ka yzer ma pak, për qikyt, për qate ashtxhaiz mas me than qe e kena borxh njetin me e lidhe edhe punt me i lidh gjithmon, ja, gjithmon asht il-la kur ka yzer nsheriat. A u morr vesht. Në gjuhë letrare Pyetësi: Shejhu ynë! Kemi një tjetër çështje që lidhet me namazin. Nëse një njeri është udhëtar dhe ka mbërritur në shtëpi pasi është faluar akshami; ai nuk ka patur mundësi ta falë akshamin gjatë udhëtimit të tij, dhe mbrërrin në shtëpi për të falur akshamin. Xhemati në shtëpi, janë duke falur jacinë, dhe ky njeri e di se ata po falin jacinë. A është e lejuar për këtë që nuk e ka falur akshamin, të hyjë e të falet bashkë me xhemat bashkë me ta; e pasi t’i falë tre rekate, të japë selam dhe më pas të ngrihet e t’i bashkangjitet për së dyti xhematit për të falë jacinë? Shejhu: Po lejohet, mirëpo, përse kësaj çështje po i jep shembullin e udhëtarit?! Pyetësi: Në mënyrë që të jetë sa më konkrete. Shejhu: Kjo mund të ndodhë edhe këtu. Pyetësi: Po! Shejhu: Një njeri, ka harruar çdo gjë, hyn në xhami dhe e gjen xhematin duke falur jacinë. (Hyn dhe falet) me nijetin për të falë akshamin dhe kur të ngrihet imami për në rekat të katërt, ky jep selam –qëndron dhe nuk ngrihet bashkë me imamin –ky jep selam (pastaj ngrihet) dhe i bashkangjitet (xhematit) me nijet namazin e jacisë. Kjo është e lejuar. Pyetësi: Shejhu ynë! Dikush mund të thojë: Këtu kemi një mospërputhje të nijeteve, kjo është e para. E dyta: Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) ka thënë në hadith: جعل الإمام ليؤتم به “Vërtet imami është bërë për t’u ndjekur (dhe pasuar)”, dhe ky njeri që fal akshamin pas një imami që fal jacinë, nuk e ka ndjekur imamin; sepse e ka paraprirë imamin me dhenien selam. Si mund t’i përgjigjemi këtyre? Shejhu: Përgjigja është e thjeshtë. Përgjigja është e thjeshtë. Në radhë të parë, mospërputhja e nijeteve, nuk bën pjesë tek përgjithshmëria e fjalëve të Pejgamberit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) ku thotë: جعل الإمام ليؤتم به “Vërtet imami është bërë për t’u ndjekur (dhe pasuar)”. Kjo çështje, nuk bën pjesë tek ky hadith. Pse? Sepse ju e dini hadithin që Buhariu (rahimehUll-llah) e ka përcjellur në Sahihun e tij, nga Xhabir ibën Abdull-llah (radijAll-llahu teala anhu) se ka thënë: أنّ معاذ بن جبل كان يصلي العشاء الآخرة وراء النبي صلى الله عليه و سلّم ثم يأتي مسجد قومه فيصلي بهم العشاء فهي له نافلة و هي لهم فريضة “Ishte Muadh ibën Xhebeli që falte jacinë pas Pejgamberit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem), pastaj shkonte tek xhamia e popullit të tij, dhe falte jacinë bashkë me ta. Ai namaz ishte nafile (vullnetare) për të, dhe ishte farz (obligim) për të tjerët.” Në këtë rast, nijetet nuk janë përputhur. Ky hadith, është prej atyre argumenteve që japin kuptimin që thashë: “Vërtet imami është bërë për t’u ndjekur (dhe pasuar)” në veprimet e jashtme. Ai që është lidhur pas nijetit të imamit duhet ta ndjekë (imamin) në veprimet e jashtme; dhe kanë një nijet të përbashkët.  Më pas, kemi një tjetër çështje më të gjërë. Në hadithin e Muadhit – sikurse e përmendëm në hadithin e Buhariut -, Muadhi është falur në Medine pas Pejgamberit (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem), pastaj është kthyer dhe ka falur jacinë në xhaminë e lagjes së tij. Pas Muadhit është lidhur për namaz një djalë nga Ensarët. Pasiqë Muadhi lexoi Fatihanë, pas saj filloi të lexonte suren Bekareh. Ky djali mendoi se Muadhi dëshiron ta zgjasë leximin e tij; e ndërpreu namazin dhe u fal i vetëm në një cep të xhamisë. Pasiqë Muadhi dha selam, atij i treguan se ‘Filani veproi kështu dhe kështu’. Muadhi u hidhërua dhe foli keq për atë djalë. Ky djali, kur e dëgjoi fjalën e keqe të Muadhit shkoi.. ne themi e ka paditur, juve (si i thoni)? Pyetësi: Po, e ka paditur. Shejhu: E ka paditur? E ka paditur Muadhin tek Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem). Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) i ka dërguar fjalë që të vinte, ai erdhi dhe (Pejgamberi) i tha:  أفتان أنت يا معاذ أفتان أنت يا معاذ أفتان أنت يا معاذ بحسبك أن تقرأ ( والشمس وضحاها ) و ( سبح اسم ربك الأعلى ) ونحوها “A njeri që largon njerëzit nga Feja je o Muadh? A njeri që largon njerëzit nga Feja je o Muadh? A njeri që largon njerëzit nga Feja je o Muadh? Të mjafton ty që të lexosh suren esh-Shemsh, el Eale dhe të ngjashme me to.” Këtu kemi hadithin dhe në të kemi argument, se kur njeriu të ketë një arsye (nevojë) që mos ta pasojë imamin në veprime, është e lejuar për të (që mos ta pasojë imamin). Pra, ai i cili e ndërpreu namazin e tij, e ka një lloj arsyetimi, përderisa Pejgamberi (sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) nuk i ka thënë ‘përse (e bërë këtë)’; ndërsa tjetri është më pak i arsyetuar, për këtë arsye është e lejuar (mospasimi i imamit në veprime). Nuk duhet të themi që është detyrë lidhja e nijetit me imam, jo! Duhet të themi që është detyrë, përveç kur ka një arsye sheriatike. A u kuptuam? _________________ "Aq sa frikësohemi për vajzat e reja nga shthurja dhe degjenerimi, poaq frikësohemi për djemt e rinj nga mendimet e prishura dhe të devijuara".  Muhammed ibën Umer Bazmul     Besmir Cacani Antarësuar: E Mërkurë Qershor 08, 2011 11:56 am Poste: 449 Vendodhja: Shkodër, Albania  Postuar: E Mërkurë Korrik 04, 2012 7:32 pm     A është ezani uaxhib? Origjinali: Pyetësi: Esht nji mesele shejhna, meselja e ezanit. Edhe ulemat domethon.. një numër i vogël i ulemave thojn qe asht ezani asht farz kifaje për çdo musliman. E tash nëse asht fard kifaje për çdo musliman hadithet që folin‘nuk janë tre vet nuk e thirrin ezanin ato i kaplon Shejtani’ e kshtu me rradh. Si munda me bo na kyt që asht farz kifaje, fard ajn për nji njiri tjetër qe se ka fal kyt namaz me xhematin e vendit, a ka delile tjera apo kijaska ktu? Shejh Albani: Ky hadith që e ka emnin hadith el musi’i saletehu, jani, sikur qe thame sparit, pur meselen e Bismil-lahit, ky hadith ka shum rivajete. Tesh tridhet vjet katërdhet vjet mka ardh nmend e nhatër me i mledh rivajetet krejt qe hijn nqykyt unuan hadith el musi’ saletehu, pur me i mledh krejt ahkamet që kan ardh nrivajete krejt. Se tu knue, e kam marr jani suretin e ktij hadith, ka shum rivajetet qe jan nji qitab nuk jan nji qitab, jan nji rivajet nuk jan nji rivajet tjetër. Kja mesele, meselja e edhenit asht pri qe kti mnyr, a thoni mnyr ju? Ëë ka nji hadith në sunen Ebi Daud i ka than idhe kumte iles-salah fe edh-dhin thumme ekim, fe edh-dhin thumme ekim. Kur i ka than? Kuj i ka than? Qitij qe dan me u fal, vetëm aa? Edhe ku den me u fal? Den me u fal nqet xhami që e kan fal xhematin. Ma tfort delil se kyt ska. Për qikyt sebep thona na: ezani pur ferdin asht uaxhib, nuk asht sikur qe thojn nji fjal, e bajn rivajet an Abdullah ibn Mes’ud radijAll-llahu teala anhu: Edhenul hajji jekfijne. Un e kujtaj qe ky ether, kja fjal qe e bajn nakl prej Ibn Mes’udit, nqoft se asht sahih, qe une nuk e kam ba jani diraset, nqoft qe nuk asht sahih, ka ydhër, nuk e ka mrri ilmi i tij hadithi el musi’i saletehu, qe i ka than Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem fe edh-dhin thumme ekim. Për qikyt sebep ka than, edhe nuk munet insani me than il-le sikur qe ai ka than kur nuk e din kyt hadith. Kshu qe insani nuk menan, nuk munet me fol il-le me nakl. Ëë për qikyt sebep tesh, na fjalen e Ibn Mes’udit, nqoftse e ka than i napim ydhër, laakin na nuk kena ydhër sepse na na ka mrri hadithi i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Ishtu asht meselja. Në gjuhë letrare: Pyetësi: Është një çështje o shejhu ynë, ajo është çështja e ezanit. Dijetarët, dmth një numër i vogël i tyre thojnë se ezani është farz kifaje për çdo musliman. Tani, nëse ezani është farz kifaje, hadithet që flasin.. “Nuk janë tre veta dhe nuk e thërrasin ezani, vetëm se ata i kaplon Shejtani” e kështu me rradhë.. si mund t’ja bëjmë me ezanin që është farz kifaje/farz ajn, për një njeri që nuk e ka falur namazin me xhemat në vendin e tij? A ka argumente të tjera apo këtu ka kijas (analogji)? Shejh Albani: Ky hadith i cili quhet ‘Hadithi i atij që u fal keq’, sikurse thamë edhe për çështjen e Bismil-lahit, ky hadith ka shumë transmetime. Po bëhen tridhjetë apo dyzet vjet që më ka shkuar ndër mend t’i mbledhë të gjitha transmetimet që janë pjesë e hadithit të ‘Atij që u fal keq’, në mënyrë që të mbledh të gjitha dispozitat fetare të lidhura me këto transmetime. Me anë të leximit, unë kam marrë një përfytirim të këtij hadithi. Ka shumë transmetime të cilat gjinden në një libër, mirëpo nuk gjinden tek një tjetër, janë në një transmetim, mirëpo nuk janë në një transmetim tjetër. Kjo çështje – çështja e ezanit – bën pjesë tek kjo mënyrë, a i thoni mënyrë? Është një hadith në Sunenin e Ebu Daudit, ku (Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem) i ka thënë (atij që u fal keq):  إذا قمت إلى الصلاة فأذّن فأقم “Nëse ngrihesh për të falë namaz, atëherë thirr ezanin e pastaj bëj ikamet!”, “...atëherë thirr ezanin e pastaj bëj ikamet!” Kujt i ka thënë? I ka thënë këtij të cilit dëshiron të falet vetëm, apo jo? Dhe ku dëshiron të falet? Ai dëshiron të falet në këtë xhaminë në të cilën janë falur me xhemat. Argument më të fortë se ky nuk ka. Kjo është arsyeja përse neve themi: Ezani është uaxhib (detyrë) për individin. Çështja nuk qëndron sikurse thojnë një fjalë, fjalë të cilën e përcjellin nga Abdull-llah ibën Mes’udi radijAll-llahu teala anhu: “Ezani i lagjes na mjafton.”  Unë e kujtoj këtë ether dhe kujtoj se e përcjellin nga Ibën Mes’udi –nëse është i saktë, sepse unë nuk e kam studiuar këtë transmetim – nëse nuk është i saktë[*], atëherë (Abdull-llah ibën Mes’udi) është i arsyetuar, sepse nuk ka qënë në dijeni të hadithit të ‘Atij që u fal keq’, të cilit Pejgamberi sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem i ka thënë: “...atëherë thirr ezanin e pastaj bëj ikamet!” Kjo është arsyeja përse ai e ka thënë atë fjalë, dhe njeriu nuk mund të thojë tjetër fjalë veç fjalës së Ibën Mes’udit, në rastin kur nuk ka dijeni rreth këtij hadithi. Kështu pra, njeriu nuk mendon dhe nuk flet përveçse me argument. Pra, për këtë arsye, nëse Ibën Mes’sudi e ka thënë këtë fjalë, ne e arsyetojmë atë. Mirëpo, neve nuk jemi të arsyetuar, sepse na ka mbërritur hadithi i Pejgamberit sal-lAll-llahu alejhi ue sel-lem. Kështu qëndron çështja! [*]Ndoshta shejhu ka dashur të thotë: ‘Nëse është i saktë’, sikurse pak më përpara, dhe All-llahu është më i Ditur. shp _________________ "Aq sa frikësohemi për vajzat e reja nga shthurja dhe degjenerimi, poaq frikësohemi për djemt e rinj nga mendimet e prishura dhe të devijuara".  Muhammed ibën Umer Bazmul     Besmir Cacani Antarësuar: E Mërkurë Qershor 08, 2011 11:56 am Poste: 449 Vendodhja: Shkodër, Albania  Postuar: E Premte Korrik 06, 2012 4:18 pm     A duhet falul tehijjetul mesxhid në oborr të Xhamisë Nga kanali EhliSunneti1 - http://www.youtube.com/watch?v=7KkHWA7CwoM Në dialekt Pyetësi: Shejh! Nëse hin nji besimtar musliman nxhami, noborr txhamis, edhe don me u ul, a duhet me i fal dy reqate ...fjalë të paqarta...? Shejhu: Nxhami ka vorr nte pa thue? Ndërhyrje nga një i pranishëm: Ja shejhna! Shejhu: Ça po thet? Ndërhyrësi: Oborr! Shejhu: Aborr? Mm.. jani sehatul mesxhid? Ky oborri qe po thoni, ka dy surete. Nqofse ka mur, a thoni mur ju? Ndërhyrësi: Po, po! Shejhu: Mur edhe ka der, nuk muňet me hi n'oborr, il-le masi ta çilin deren, at’heran tahijjet mesxhidin e ke borxh për me e falen n'oborr. Kur tjet aborri nuk ka mur dhe nuk ka der, at’heren nuk asht lidh me xhami, nuk e ke borxh aty me u fal. At’heran asht ky aborr me qikyt sifat sikur musal-la Bajramit. Musal-len e Bajramit e dini, kur t’hijn insani n’musal-la nBajram nuk e ka borxh me fal. Pse? Nuk asht xhami. Ky aborr qe pa vet ti për te, nqoftse e ka hyqmin sikur musal-laja nuk ka tahijjet mesxhid, ja e kan lidh me xhamin sikur qe kallxova sparit e ka borxh qe insani me fal tahijjet mesxhid. Në gjuhë letrare Pyetësi: Shejh! Nëse një besimtar musliman hyn në xhami – dmth në oborr të xhamisë – dhe dëshiron të ulet, a duhet t’i falë dy rekate ...fjalë të paqarta...? Shejhu: A po thua se në xhami ka varr? Ndërhyrje nga një i pranishëm: Jo o shejh! Shejhu: Çfarë po thotë?! Ndërhyrësi: Oborr! Shejhu: Oborr? Mm.. dmth oborri (sheshi) i xhamisë? Ky oborr që po thoni, ka dy përfytyrime. Njëri është kur (oborri) ka murë, a thoni juve murë? Ndërhyrësi: Po, po! Shejhu: Pra, (oborri) ka murë dhe nuk të hysh në oborr vetëm pasiqë e hap derën; në këtë rast tahijjetul mesxhid është obligim të falesh në oborr.  Ndërsa, kur oborri mos të ketë murë dhe as derë, në këtë rast (oborri) nuk është i lidhur me xhaminë dhe nuk e ke për obligim të falesh. Pra, ky oborr me këto karakteristika, është sikurse musal-la (sheshi) i Bajramit. Musal-lae Bajramit, ju e dini se kur kur njeriu hyn në musal-la ditën e Bajramit, nuk e ka obligim të falet. Përse (nuk e ka obligim)? Sepse nuk është xhami. Ky oborr që ti po pyet për të, nëse ka të njëjtin gjykim sikurse musal-la-ja, atëherë nuk (e ka obligim) tahijjetul mesxhid. Ama nëse e kanë lidhur (oborrrin) me xhaminë sikurse tregova më parë, atëherë njeriu e ka për obligim që të falë tahijjetul mesxhid.